Funderingsproblemen
Bij het bepalen van een vermoedelijk oorzaak van scheurvorming kunnen we te maken hebben met een stabiele scheur; schade die niet verder ontwikkeld (ontstaan door krimp en kruip) of een instabiele scheur; schade die zich verder ontwikkeld (bv door verzakking van fundering). Hier moet eerst de oorzaak worden weggenomen voor er een goede reparatie uitgevoerd kan worden.
Oorzaken scheurvorming
- Funderingsproblemen (wordt hieronder behandeld)
- Thermische scheuren
- Droging- of verhardingskrimp
- Onvoldoende of roestige spouwankers
- Roestvorming algemeen
- Zwakke lateien
- Overige constructieve oorzaken
Funderingsproblemen ontstaan door:
- Verlagen/verhogen grondwaterstand
- Grondophoping
- Trillingen
- Geologische omstandigheden
- Ontwerp -en/ of uitvoeringsfouten
- Ongelijkmatige zettingen door geometrie van het bouwwerk
- Bomen die te dicht bij het gebouw staan
- Scheurherkenning bij een funderingsprobleem
Herkennen van scheurvorming bij een funderingsprobleem
- Scheuren die naar boven toe breder of smaller worden
- Diagonaal scheurverloop, vaak getand via de voeg wegzakken van ( een gedeelte) van het gebouw
- De gescheurde delen zijn in verticale richting van elkaar verschoven
Verlaging van de grondwaterstand
Door verlaging van de grondwaterstand gaat de grond inklinken. Bij paalfundering kan hierdoor negatieve kleef optreden waardoor palen naar beneden worden getrokken.
Ook kan er bij verlaging van de grondwaterstand een stroming ontstaan die grond meevoert met als gevolg een grondverschuiving.
Tenslotte kunnen door verlaging van de grondwaterstand houten palen ineens gedeeltelijk boven het watervlak (het freatisch vlak) komen te staan waardoor ze gaan rotten.
Verlaging van de grondwaterstand kan worden veroorzaakt door:
- Realisatie van bouwwerken in de omgeving waarbij een open bemaling of een bronbemaling wordt toegepast (tijdelijke zakking).
- Een grote boom dichtbij het gebouw waarvan wortels plaatselijk water aan de grond onttrekken.
(afbeelding: Aveco de Bondt)
Verhoging van de grondwaterstand
Door overmatig veel wateraanvoer kan water niet langer door de grond wegstromen zodat ter plaatse min of meer drijfzand ontstaat. De korrels zullen een dichtere pakking willen zoeken zodat het gebouw ter plaatse zet met scheuren als gevolg.
Verhoging van de grondwaterstand kan worden veroorzaakt door:
- Overstromingen
- Regulatie door waterschap
- Slechte afwatering van het terrein/het terrein rond het gebouw loopt niet goed af
- Lekkages (gebroken en lekkende rioleringen, goten of hemelwaterafvoeren)
Grondophoping
Bij plaatselijke grondophoging wordt een ongelijkmatige grondbelasting gecreëerd. Zo worden bijvoorbeeld bij het periodiek ophogen van bestratingen, de palen aan de gevelzijde extra belast, waardoor de grootte van de negatieve kleef toeneemt (grondlagen gaan als het ware aan de paal hangen). Het gebouw kantelt nu naar de straat toe.
Een vuilstortplaats veroorzaakt een daling van het oorspronkelijke grondniveau.
Spanningen kunnen zich zodanig door de grond verdelen dat deze op een andere plaats omhoog wordt gedrukt.
Trillingen
Door trillingen kan plaatselijk de grond inklinken.
Trillingen kunnen worden veroorzaakt door:
- Zwaar weg- of treinverkeer dichtbij het gebouw
- Heiwerkzaamheden in de omgeving
- Aardbevingen
Geologische omstandigheden
Samenhangende gronden zijn gronden die sterk samendrukbaar zijn, zoals klei en leem. Door de bijbehorende slechte doorlatendheid van deze grondsoorten duurt het soms tientallen jaren voordat zettingen hun eindwaarde hebben bereikt.
Niet samenhangende gronden zijn gronden met een in de regel zeer geringe cohesie zoals zand en grind. Deze gronden laten water redelijk goed door en zijn weinig samendrukbaar. De eindzetting is snel bereikt. De snelheid van zettingen heeft dus te maken met de doorlatendheid van de grond voor water.
Oorzaken van schade door (niet rekening houden met) geologische omstandigheden:
- Onvoldoende draagkracht van de grond
- Verschillende grondlagen (samenhangend en niet samenhangend) die verschillende druk kunnen opnemen
- Plaatselijk ongeroerde grond
- De aanwezigheid van een slotenstelsel
- Niet goed verdichte aanvullingen
Ontwerp-en/of uitvoeringsfouten
Veel voorkomende ontwerp- en uitvoeringsfouten:
- Onvoldoende diep aangelegde fundering (niet onder de vorstgrens)
- Onvoldoende gedimensioneerde fundering
- Materiaaldefecten ontstaan bij het heien (bezwijkbreuk/scheuren in palen)
- Functieverandering van het gebouw
Ongelijkmatige zettingen door de geometrie van het bouwwerk
Bij een gewone eengezinswoning is het gewicht van de ontgraven hoeveelheid grond voor de kelder hoger dan het gebouwgewicht dat er voor in de plaats komt. De zetting ter plaatse van het onderkelderde deel is daarom meestal nul. Onder het niet onderkelderde deel zal wel zetting (en dus schade) optreden.
- Ongelijkmatige zetting wordt o.a. veroorzaakt door:
- Gedeeltelijke onderkeldering
- Niet gedilateerde aanbouw
- Geconcentreerde belastingen bij onvoldoende spreidingsmogelijkheden
Bomen die te dicht bij het gebouw staan
Wortels van bomen die te dicht bij het gebouw staan kunnen bij ondiep gefundeerde gebouwen de fundering omhoog drukken. De wortels van de boom onttrekken plaatselijk water aan de grond waardoor de grondwaterstand verlaagd wordt. De scheuren zullen ’s zomers open staan en ’s winters dicht/kleiner zijn. De grootte en het type boom speelt een belangrijke rol in het dagelijkse waterverbruik.
Herstel bij funderingsproblemen
Meestal is het verzakken van funderingen een langzaam maar continu proces, zodat de scheur na min of meer lange tijd weer opduikt. Helaas is niet eenvoudig te bepalen of de situatie wel of niet is gestabiliseerd. Soms kan een indruk worden verkregen door het stellen van vragen:
- Hoe lang zitten de scheuren er al?
- Zijn de scheuren recent groter geworden?
- Zijn er recent scheuren bijgekomen?
- Is er al een funderingsonderzoek uitgevoerd?
Bij een structureel funderingsprobleem zal er iets aan de fundering gedaan moeten worden.
Wilt u een afspraak maken voor een bouwtechnische keuring?
De kosten voor een bouwkundige keuring zijn (voor woningen tot 1000 m3 inhoud) slechts €369,00 inclusief btw. Hiervoor voeren wij een uitgebreide bouwtechnische keuring uit en ontvangt u een bouwkundig rapport. Heeft u vragen? Bel tijdens kantooruren (maandag t/m vrijdag van 09:00 tot 17:00) 085-0653675. Wij helpen u graag verder en kunnen indien gewenst direct een afspraak met een deskundige inspecteur inplannen!