Elektra installatie

U kunt de elektra installaties slechts visueel beoordelen bij aankoop van een woning, deze behoort niet tot het bouwkundige deel. De installatie kunt u op basis van steekproeven controleren. Het wel of niet goed functioneren van bijvoorbeeld de verdeling en uitsplitsing van alle wandcontactdozen, schakelaars en apparaten over de verschillende groepen zult u pas in de praktijk gaan ervaren. Lees hier meer informatie over een groepenkast.

5 praktische tips voor een veilige meterkast
Hoeveel aardlekschakelaars zijn verplicht in de meterkast?
Mag u zelf de groepenkast vervangen?
Als er geen gebreken worden opgemerkt aan de bedrading en deze recent is, dan kan deze gehandhaafd blijven. Het is mogelijk dat in het systeem niet overal de juiste kleuren zijn gebruikt conform de (Europese) gestandaardiseerde kleuren. Afwijkende of gewisselde kleuren is niet handig maar staat een goed functioneren van de installatie niet in de weg.
Indien losse bedrading aanwezig is: bedrading moet zijn verwerkt in pvc-buismateriaal en daarmee is de huidige situatie dus onveilig. Hier moeten wat aanpassingen worden gedaan voor wat betreft de afwerking en installatie.
Als in het verleden aanpassingen zijn gedaan aan het elektra systeem en deze zijn niet professioneel uitgevoerd: hierdoor ontstaat een onveilige situatie. Om een beeld en indruk te krijgen van de totale installatie adviseren wij om het gehele systeem door een installateur te laten controleren.
Het is altijd belangrijk direct te kunnen zien welke functie een draad heeft. Hiervoor bestaan onder andere Europees gestandaardiseerde kleuren. Vaak stellen wij vast dat bij een elektra installatie hiervan afgeweken. Met afwijkende kleuren kan het systeem overigens prima functioneren.

De gebruikelijke kleuren volgens deze Europese standaard zijn als volgt:
- Bruin is de fasedraad
- Blauw is de nuldraad
- Zwart is de schakeldraad
- Groen/geel is de aarddraad

Vinyl of jute bedrading

De bedrading kunt u op basis van een steekproef controleren op de aanwezigheid van stoffen mantels (zogenaamde jute of linnen bedrading). Als deze is aangetroffen adviseren wij om de bedrading te vervangen. Het gevaar is, zeker bij de stoffen elektra mantels, dat er makkelijk brand kan ontstaan mocht er ergens een kortsluiting zijn. Dergelijke oude bedrading is gevaarlijk, de woning is niet te verzekeren en dus dient de bedrading te worden vervangen. Laat u informeren door een deskundige en vraag een offerte met een vaste prijs om dit in zijn geheel te vernieuwen. Gerelateerd aan bouwjaren van een woning (ouder dan 1940) zou dergelijke bedrading altijd nog aanwezig kunnen zijn maar niet zichtbaar. Die draden hebben een massieve koperen kern en een isolatie die meestal bestaat uit vinyl.

Indien ook nog stalen/metalen pijp in de woning aanwezig is, kan dit beter direct worden vervangen indien daar de mogelijkheden voor zijn.
Nieuwe bedrading wordt vanwege technische omstandigheden ook wel getrokken in oudere metalen buis, dit is geen aanrader maar wel een optie.

Stalen buis

Als u kunt vaststellen dat ten behoeve van de elektra nog stalen buis wordt gebruikt: in veel gevallen roesten deze buizen aan de binnenzijde waardoor de elektra verslechterd. Ook scherpe randen in de buizen zijn een risico op kortsluiting, omdat de bedrading snel kan beschadigen of “verdrukt” komt te zitten. Als de technische mogelijkheden en ruimte aanwezig is dan wordt u bij deze geadviseerd de stalen buis te vervangen door pvc-buismateriaal. Gerelateerd aan de leeftijden van een woning (ouder dan 1940) kan de aanwezigheid van stalen buis bij deze woningen niet helemaal worden uitgesloten.

Groepen en meterkast

Indien er mechanische schade is, of er ontbreken kleine onderdelen aan de groepenkast: dit kan eenvoudig worden hersteld en/of alsnog worden aangebracht.
- Door ontbrekende onderdelen aan de groepenkast kan zich stof ophopen in de kast. De warmte van de elektrische installatie in combinatie met stof en vuil kan het begin zijn van brand!
Indien een zogenaamde stoppenkast aanwezig is: tegenwoordig worden deze elektrische installaties onderverdeeld onder zogenoemde ‘groepen’. Daarmee wordt het geheel een stuk overzichtelijker en het vermogen gemakkelijker te verspreiden over de verschillende groepen. Daardoor wordt het ook direct een stuk functioneler en veiliger. Een stoppenkast met zekeringen kan relatief eenvoudig worden vervangen door een moderne groepenkast. Dit is niet noodzakelijk maar wel een aanrader.
De meterkast wordt in veel huishoudens als opslagplaats gebruikt. Wij kunnen niet anders dan u adviseren dat de meterkast hiervoor niet is bedoeld. Bovendien kunt u in een opgeruimde meterkast altijd goed bij de schakelaars, om bij een calamiteit de elektriciteit te kunnen uitschakelen, zorg daarom ook dat de meterkast altijd goed bereikbaar is.
Bij doorbranden van een stop of uitschakeling van een groep is het handig om te weten in welke hoek u moet zoeken naar een eventueel probleem of kortsluiting. Op internet kunt u sjablonen downloaden om eenvoudig de indeling van uw groepen altijd duidelijk en direct inzichtelijk te hebben.
Een meterkast moet altijd voldoende kunnen ventileren. Als dit niet het geval is wordt u geadviseerd een voorziening toe te passen voor luchtverversing. Denk hierbij aan een rooster in de deur (aan onderzijde) of een rooster in de wand van de meterkast. De kast zal vele malen minder muf ruiken, minder stof vasthouden en minder gevoelig zijn voor het kweken van schimmels en dergelijke.
Als door de meterkast één of meerdere afvoeren lopen zijn er vaak ook diverse verlijmde aansluitingen t.b.v deze afvoeren in de meterkast aanwezig. In het huidige bouwbesluit is dit niet toegestaan. Het is beter deze afvoeren middels bijvoorbeeld een houten koof af te scheiden van de elektra.

Aantal groepen

Als in een groepenkast 4 of minder groepen aanwezig zijn: voor een doorsnee woning is dit onvoldoende. Bedenk dat bijvoorbeeld alleen een wasmachine, een wasdroger, een vaatwasser en een oven/magnetron ieder al een aparte groep nodig hebben. Er zijn dan dus onvoldoende groepen om de rest van de woning, schuur en eventueel tuin te verdelen. Vanaf ten minste 7 groepen beoordelen wij als voldoende, echter in de meeste woningen zitten al snel 10 groepen.

Hoofdschakelaar

Een hoofdschakelaar is sinds september 2005 verplicht in elke groepenkast bij nieuwbouw of renovatie.
Bestaande oudere groepenkasten hoeven niet te worden voorzien van een hoofschakelaar.
Dit geldt voor woningen waarvan de bouwvergunning na deze datum is afgegeven.
Dit geldt ook indien ingrijpende aanpassingen worden/zijn gedaan aan de elektrische installatie of groepenkast.

Aardlekschakelaar

Een aardlekschakelaar komt voor in bijna alle groepenkasten! De aardlekschakelaar zorgt ervoor dat de installatie spanningsloos gemaakt kan worden. Het spanningsloos maken van de installatie gebeurt wanneer de aardlekschakelaar opmerkt dat er lekstroom is.

Als er GEEN aardlekschakelaar aanwezig is in de groepenkast: dat is onveilig voor de gebruiker! Geadviseerd wordt om de installatie aan te passen en te verbeteren waarbij aardlekschakelaars worden aangebracht. Een aardlekschakelaar komt voor in bijna alle groepenkasten! De aardlekschakelaar zorgt ervoor dat de installatie spanningsloos gemaakt kan worden, wanneer de aardlekschakelaar opmerkt dat er lekstroom is. Denk ook aan de risico’s bij een badkamer indien geen aardlekschakelaars aanwezig zijn, metalen voorwerpen in een badkamer moeten geaard zijn, goede aarding zorgt ervoor dat de aardlekschakelaar de stroomtoevoer snel onderbreekt, het risico op letsel is dan vanzelf veel kleiner als je in aanraking met elektrische spanning komt.

Met lekstroom wordt bedoeld: stroom die via een andere manier de installatie verlaat dan dat verwacht mag worden.
De functie van de aardlekschakelaar is dan ook niet te onderschatten!
In woonhuizen moeten bij het vervangen, uitbreiden of aanpassen van de groepenkast alle groepen verplicht worden beveiligd door een aardlekschakelaar.
De toepassing van aardlekschakelaars in nieuwe en gewijzigde huisinstallaties is al sinds 1975 in Nederland volgens de NEN 1010 verplicht.
In voorkomende gevallen zijn niet alle groepen in de woning achter de aardlekschakelaar gemonteerd.
Aardlekschakelaars een must in elke meterkast

De aardlekschakelaar kan regelmatig getest worden door middel van de ‘testknop’. Indien u zekerheid wenst over het veilig en goed functioneren van deze schakelaars zullen deze moeten worden doorgemeten.

Schakelaars, wandcontactdozen & vaste lichtpunten

In zijn algemeenheid adviseren we al het schakelmateriaal in de woning en de wandcontactdozen op gebreken te controleren. Daar waar nodig de bevestiging verbeteren/aandraaien.

Indien de schakelaars en stopcontacten in de woning zijn gedateerd maar verder nog prima en goed functioneren: vervangen is niet direct noodzakelijk. Bij veranderingen aan de installatie adviseren we wel dit gedateerde schakelmateriaal en de wandcontactdozen (stopcontacten) te vervangen.

Indien gebreken aan wandcontactdozen (stopcontacten) en schakelaars worden opgemerkt heeft reparatie meestal geen zin, vervangen gaat sneller en is dus voordeliger. Controleer ook op gebreken bij de lichtpunten, dergelijke gebreken zijn meestal minder eenvoudig te herstellen.

Randaarde op wandcontactdozen

De netspanning van de woningen in Nederland is 230 volt. Deze spanning is levensgevaarlijk wanneer iemand hiermee in contact komt. Om te voorkomen dat mensen onder spanning komen te staan worden elektrische machines en apparaten geaard. De aarding zorgt er voor dat de stroomkring via de aardedraad naar de aarde loopt. De aarddraad heeft een geelgroene kleur en zit naast de bruine en de blauwe draad in de aansluitkabel van elektrische apparaten. De stopcontacten met randaarde zorgen voor contact met de aarde maar doen dat indirect via de aardedraad. De aarde in deze speciale stopcontacten noemt men daarom randaarde.

Een extra veiligheid op de buitenkant van metalen apparaten is de randaarde. Deze zorgt ervoor dat het apparaat niet onder stroom komt te staan bij een storing. Op de buitenkant van het apparaat (meestal niet zichtbaar) is een aardedraad aangesloten, deze aardedraad gaat via de bekabeling (het snoer en de stekker) en het stopcontact (met randaarde) via de meterkast en een aardpen de grond in!
Tijdens een bouwkundige keuring wordt op basis van steekproef, op meerdere plaatsen in de woning de aarding doorgemeten, en gecontroleerd op functioneren.

Indien in de woning zijn GEEN stopcontacten met randaarde aanwezig zijn: als huiseigenaar bent u zelf verantwoordelijk voor de veiligheid in uw woning, omdat in dit geval al randaarde wandcontactdozen ontbreken geven wij u in overweging om een plaatselijke elektricien te betrekken voor een volledige inspectie en keuring van uw installatie.